Ngày 25/5/2022, Cục Văn hóa cơ sở đã tổ chức Lễ tổng kết, trao giải Cuộc thi sáng tác kịch bản sân khấu tuyên truyền Kỷ niệm 75 năm Ngày Thương binh, Liệt sỹ. Qua 6 tháng phát động, Cuộc thi đã nhận được sự hưởng ứng tham gia nhiệt tình của các tác giả trên toàn quốc, với nội dung phong phú, đa dạng ở nhiều thể loại truyền thống như: Kịch nói, Chèo, Chặp Cải lương, Kịch Dân ca... đề cập đến mọi mặt của cuộc sống đời thường, trong đó nhân vật Thương binh, Liệt sỹ là chủ đề trọng tâm.
Hướng tới Kỷ niệm 75 năm Ngày Thương binh, Liệt sỹ, Cục Văn hóa cơ sở được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch giao tổ chức Cuộc thi sáng tác kịch bản sân khấu tuyên truyền Kỷ niệm 75 năm Ngày Thương binh, Liệt sỹ (27/7/1947-27/7/2022) với mục đích giáo dục truyền thống cách mạng, thể hiện lòng kính trọng, biết ơn sâu sắc đối với những thế hệ đi trước đã hy sinh, cống hiến cho đất nước. Qua đó, nâng cao tinh thần yêu nước, khơi dậy đạo lý tốt đẹp của dân tộc “Uống nước nhớ nguồn”.
Theo đó, đối tượng tham gia là các tác giả chuyên nghiệp và không chuyên nghiệp trong và ngoài nước, không giới hạn về độ tuổi, nghề nghiệp. Với nội dung ca ngợi các anh hùng thương binh, liệt sỹ, người có công đã dũng cảm chiến đấu, anh dũng hy sinh và hiến dâng xương máu của mình vì độc lập, tự do của dân tộc, hạnh phúc của nhân dân; Ca ngợi những tấm gương của thương binh, người có công hăng say trong lao động sản xuất, góp phần xây dựng quê hương đất nước.
Ngay sau khi phát động tổ chức Cuộc thi, Ban Tổ chức đã gửi thông báo thể lệ Cuộc thi đến các Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Hội Văn học - Nghệ thuật, Trường Văn hóa nghệ thuật và các cơ quan báo chí Trung ương, địa phương trên cả nước để phổ biến nội dung thể lệ cuộc thi. Đồng thời, cung cấp thông tin cho các cơ quan thông tấn, báo chí để tuyên truyền rộng rãi đến các tác giả và đông đảo quần chúng nhân dân.
Cuộc thi đã nhận được sự tham gia của 58 tác giả với 91 tác phẩm, theo đánh giá của Ban Tổ chức cuộc thi, hầu hết các tác phẩm tham gia dự thi đều bám sát yêu cầu về chủ đề do Ban Tổ chức đề ra. Khai thác nội dung tương đối phong phú, đa dạng với nhiều thể loại truyền thống như: Kịch nói, Chèo, Chặp Cải lương, Kịch Dân ca...
Tham gia cuộc thi lần này, các tác giả đã thể hiện lối viết của mình dưới nhiều góc nhìn khác nhau, góp phần tạo nên bức tranh tổng thể về những tấm gương cao quý, những người đã cống hiến, để lại một phần sương máu của mình nơi chiến trường, nay đang thực hiện lời dạy của Bác Hồ, xây dựng hình ảnh đẹp về Người Thương binh “Tàn nhưng không phế”, kiên cường trên mặt trận kinh tế để xây dựng tổ ấm gia đình, xây dựng quê hương, đất nước ngày càng giàu đẹp, thể hiện rõ nét qua tác phẩm: “Khi người lính trở về” - tác giả Nguyễn Thị Nguyên.
Với lối viết phát hiện mới, có những kịch bản đã miêu tả về lòng trung thực của Gia đình Thương binh, Liệt sỹ đã trả lại bằng “Tổ quốc ghi công” khi người chiến sỹ không phải là “liệt sỹ” dù người chiến sỹ ấy đang nằm trên giường bệnh trong hoàn cảnh khó khăn. Ưu điểm nổi bật của các tác phẩm tham gia dự thi đó là các tác giả đã lựa chọn lối viết mộc mạc, bình dị, mang đậm hơi thở cuộc sống, lấy ý tưởng từ những “liệt sỹ” trở về có thật trên các phương tiện truyền thông qua tác phẩm: “Món quà lớn nhất” - tác giả Trần Kim Khôi….
Bên cạnh đó, cũng có một số tác phẩm ở dạng tri ân Liệt sỹ, có nhiều kịch bản đi thẳng vào hiện tượng như việc: Xây dựng nghĩa trang Liệt sỹ với những khó khăn về kinh phí, tiến độ. Nhưng đáng lên án hơn nữa, đó là tệ nạn vòi vĩnh, bớt xén công quỹ như một hiện tượng đau lòng. Có kịch bản đã xây dựng những nhân vật tích cực, đã tháo gỡ khó khăn về kinh phí, tạo những tình huống tích cực, gỡ những nút thắt trong lối kết cấu kịch bản ngắn trong cuộc thi, nổi trội về ý tưởng, kịch bản rõ ràng, logic, cốt truyện hấp dẫn, thuyết phục… Tiêu biểu như tác phẩm: “Bên đài tưởng niệm” - tác giả Đỗ Lan.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được vẫn còn một số những tác phẩm khô cứng, thiếu sức thuyết phục của hình tượng, khiên cưỡng, gượng gạo. Bên cạnh đó, cũng có không ít tác phẩm có ý tưởng trong vấn đề đặt ra, nhưng chưa xây dựng được nhân vật điển hình. Vì vậy, tác giả thường phải nói thay nhân vật như một bài báo mà lời thoại hầu như là lời tác giả nên thiếu tính chân thực xa rời cuộc sống…
Nghệ sỹ Nhân dân Lê Tiến Thọ, nguyên Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch - Trưởng ban Giám khảo Cuộc thi nhận định: Về nội dung đề tài cho thấy hầu hết các tác giả tham gia cuộc thi đều có những tìm tòi, phát hiện mới, tạo tình huống để xây dựng nhân vật. Về nghệ thuật kịch, điều đáng mừng là 91 tác phẩm dự thi, nhiều tác phẩm có ý thức trong xây dựng cốt truyện, tạo tình huống và tổ chức hành động kịch phát triển một cách hợp lý giữa quá khứ hiện tại, giữa chiến tranh và hòa bình. Đồng thời, cũng xuất hiện nhiều kịch bản sử dụng chất thơ để phát huy thế mạnh của sân khấu ca kịch (Chèo, Cải lương, Dân ca) qua những làn điệu truyền thống. Đặc biệt, thành công lớn nhất của cuộc thi đó là sự quan tâm, trân trọng của các tác giả đối với các Gia đình Liệt sỹ và những người lính Cụ Hồ đã anh dũng chiến đấu hy sinh mang lại sự bình yên cho Tổ quốc./.
Quyết định công nhận Giải thưởng và Các tác phẩm đạt giải xem tại đây.
Bài: Mai Tuyết - Ảnh: Tuấn Linh